Szepielewicz Leon Michał (Łazarewicz Lew, Łazarewicz-Szepielewicz Lew Michaił), krypt.: L.S., L. Sz. (1863–1909), filolog, profesor Uniwersytetu Charkowskiego, archeolog.
Ur. 13 X w Witebsku, w rodzinie pochodzenia drobnoszlacheckiego, był synem Juliana, sędziego powiatowego w Chersoniu i Nikołajewie; nieznana z imienia matka S-a zmarła w r. 1870.
S. spędził dzieciństwo w Chersoniu i Nikołajewie. Po śmierci ojca w r. 1875 zamieszkał u krewnych w Witebsku. W r. 1881 ukończył tam gimnazjum bazylianów. W sierpniu t.r. podjął studia na Wydz. Historyczno-Filologicznym uniw. w Charkowie; słuchał m.in. wykładów Aleksandra Kirpicznikowa z literatury powszechnej. Na trzecim roku studiów (1884/5) został nagrodzony złotym medalem za rozprawę Žukovskij i romantizm (niewyd.). W broszurze Niemieckaja povest’ na slavjanskoj počvie (Valtarius manu fortis i Walterz Wdały) (Charków 1885) omówił średniowieczne redakcje tej legendy. W r. 1885 przeniósł się za Kirpicznikowem na Uniw. Noworosyjski w Odessie; ukończył go w r. 1887 ze stopniem kandydata nauk. Od stycznia do maja 1887 słuchał wykładów z literatury powszechnej na uniw. w Petersburgu. Z myślą o pracy naukowej wyjechał w maju t.r. na własny koszt za granicę; odwiedził uniwersytety w Wiedniu i Monachium oraz uczelnie we Włoszech. W tym czasie ukazała się w warszawskim „Ateneum” (T. 4: 1888) jego rozprawka Średniowieczna wizja. Wędrówki św. Pawła po niebie i piekle. O średniowiecznych redakcjach. W październiku 1889 wrócił na uniw. w Charkowie, gdzie zdał egzaminy wymagane do uzyskania stopnia magistra i w grudniu t.r. podjął wykłady z literatur zachodnioeuropejskich. W styczniu 1890 powierzono mu wykłady z literatury powszechnej dla studentów starszych lat. T.r. ogłosił w Warszawie niewielką broszurkę Poprzednicy Dantego. Na podstawie dwuczęściowej rozprawy Etjudy o Dante. Apokrifičeskoe videnie sv. Pavla (Char’kov 1895 cz. 1–2) otrzymał w r. 1892 naukowy stopień magistra. W r. 1893 został mianowany profesorem nadzwycz. w katedrze literatury zachodnioeuropejskiej na uniw. w Charkowie.
S. utrzymywał kontakty z uczonymi polskimi zarówno w Rosji, jak i w Król. Pol., m.in. z Janem Baudouin de Courtenay i Janem Karłowiczem. Współpracował z czasopismami warszawskimi: „Ateneum” (Fałszywy „Don Kichot” i jego autor, T. 71: 1893 nr 3), „Wisłą” i „Przeglądem Tygodniowym”. W petersburskim „Kraju” zamieszczał korespondencje z podróży do Hiszpanii i Lourdes. Od listopada 1894 do końca r. 1896 prowadził na uniw. w Charkowie lektorat języka włoskiego. W r. 1895 opublikował rozprawę o niemieckim eposie bohaterskim pt. „Kudruna” čast’ 1.2 (Char’kov), na podstawie której w lutym 1896 uzyskał doktorat na Uniw. Noworosyjskim. Działał w założonym w r. 1897 na charkowskim uniwersytecie Tow. Pomocy, wspierającym ubogich studentów. W l. 1897 i 1898 odwiedzał uniwersytety w Niemczech, Francji, Hiszpanii i Włoszech. Publikował artykuły, omówienia i przyczynki o twórczości F. Petrarki, Erazma z Rotterdamu, W. Shakespeare’a, M. Cervantesa, G. de Maupassanta oraz Henryka Sienkiewicza („Obrazovanije” 1898 nr 9). Sienkiewiczowi poświęcił też rozprawy Senkevič kak romanist i psicholog („Severnyj vestnik” 1897 nr z sierpnia) i Istoričeskie romany Senkeviča („Obrazovanije” 1898 nr z września), a także hasło w wydawnictwie „Enciklopedičeskij slovar’” (Lipsk–Pet. 1900 XXIV). Opublikował książkę Naše sovremienniki (Pet. 1899) oraz studium o „Fauście” J. W. Goethego (Faust Gete, Pet. 1900). W r. 1900 otrzymał na uniw. w Charkowie stanowisko profesora zwycz.
Po r. 1900 rozpoczął S. badania archeologiczne w kurhanach pow. horodeckiego, newelskiego i siebieskiego gub. witebskiej; odkryte przedmioty słowiańskiego plemienia domniemanych Krywiczów przekazał do muzeów: Ermitażu w Petersburgu, Historycznego w Moskwie, Uniw. Charkowskiego oraz Komitetu Statystycznego w Witebsku. Sprawozdania z wykopalisk ogłosił w czasopismach „Vitebskija gubernskija vedomosti” (1900 nr 14, 153, 154) i „Izvestija archeologičeskoj komissii” (T. 6: 1904 ). W kwietniu 1903 uczestniczył w międzynarodowym kongresie filologów w Rzymie. W r. 1904 dołączył do grona osób popierających kandydaturę Elizy Orzeszkowej do literackiej Nagrody Nobla. Na łamach „Vestnika Evropy” (1907 nr 9) opublikował artykuł Eliza Ožeško. Literaturnaja charakteristika. Zmarł 10 II 1909 w Charkowie i tam został pochowany.
S. był żonaty z Wiktorią z Madejskich, córką Leonarda Jana Nepomucena, właściciela wsi Skibińce (pow. berdyczowski), marszałka pow. taraszczańskiego, a w r. 1854 marszałka gubernialnego kijowskiego. Nie wiadomo, czy miał dzieci.
Archealogija i numizmatyka Belarusi. Encyklapedyja, Minsk 1993; Bol’šaja enciklopedija, Pet. 1905 XX; Charkivs’kij nacional’nij universitet im. V. N. Karazina za 200 rokiv, Charkiv 2004; Encyklapedyja gistoryi Belarusi, Minsk 1994–7 II–IV; Frančesko Petrarka. Bibliografičeskij ukazatel’ russkich perevodov i kritičeskoj literatury na russkom jazyke, Moskva 1986 s. 33, 89, 137, 138; Ilustr. Enc. Trzaski, V; Istoriko-filologičeskij fakul’tet Char’kovskogo Universiteta za pervye 100 let ego suščestvovanija (1805–1905), Char’kov 1908 I–II; Kijas A., Polacy na Uniwersytecie Charkowskim 1805–1917, P. 2008; Kratkaja literaturnaja enciklopedija, Moskva 1964 II 521, 1972 VII 129; Mysliceli i asvetniki Belarusi X–XIX stagoddzi. Encyklapedyčny davednik, Minsk 1995 s. 600; Polska literatura piękna od XVI w. do początku XX w. w wydawnictwach rosyjskich i radzieckich. Bibliografia, Wr. 1982–95 I–IV; Pułaski, Kronika, II; Słown. pseudonimów, IV; Spis szlachty wylegitymowanej w guberniach grodzieńskiej, mińskiej, mohylewskiej, smoleńskiej i witebskiej, W. 1992; – Lipiński T., Polacy w Charkowie, w: „Znicz”. Kalendarz informacyjny z działem literackim na rok zwyczajny 1905, s. 136; Róziewicz J., Polsko-rosyjskie powiązania naukowe (1725–1918), Wr. 1984; Sedov V. V., Vostočnye Slovjane v VI–VII vv., Moskva 1982 s. 159, 297; – Baudouin de Courtenay J. N., Listy z lat 1870–1927, Red. E. Stachurski, Kr. 2002; Korespondencja Jana Łosia z Hieronimem Łopacińskim, „Jęz. Pol.” R. 45: 1965 nr 1 (przypis 8); Orzeszkowa E., Listy zebrane, Wr. 1958 IV; – B. Jag.: sygn. 7834 (list S-a do Adolfa Pawińskiego z r. 1893), sygn. 7886 (list S-a do Jana Karłowicza z r. 1900); B. Narod.: Oddz. Zbiorów Specjalnych, mater. Ludwika Janowskiego, rkp. II-1774 (varia do pracy o Uniw. Charkowskim), rkp. II-7777 (charkowiana).
Artur Kijas